Główna O nas Kontakt Projekty Timer NE555 ST6 Realizer Historia Linki 

UKŁAD DO AUTOMATYCZNEGO NAGRYWANIA

Krzysztof GÓRSKI

 

Układ do nagrywania rozmów telefonicznych jest dość ciekawą i prostą propozycją uzupełnienia własnej stacji telefonicznej w dodatkowe urządzenie. Wyjaśniam że układ nie realizuje takich funkcji jak automatyczna sekretarka. Zadaniem układu jest automatyczne nagrywanie na magnetofon wszystkich rozmów telefonicznych, prowadzonych przez abonenta w chwili podniesienia przez niego słuchawki aparatu telefonicznego. Urządzenie może współpracować z centralami nowego typu jak i starego, które gdzieniegdzie są jeszcze spotykane. Układ nie zakłóca pracy centrali automatycznej.

Prezentowane urządzenie zostało zaprojektowane w taki sposób aby mogło być wykonane nawet przez początkującego elektronika amatora. Niewielka ilość elementów a co za tym idzie niewielka cena są dodatkowym atutem przy budowie i uruchamianiu układu.

Budowa układu. model urządzenia został wykonany na jednostronnej płytce drukowanej na której umieszczono wszystkie elementy układu. Z układu możemy wyodrębnić następujące funkcjonalne elementy rys1:

Blok liniowy jest integralną częścią linii telefonicznej, jednocześnie jest całkowicie

odseparowany od dalszej części układu przy pomocy transoptora TO1 CNY17-4 i transformatora.

Czujnik podniesienia słuchawki realizuje funkcję sterowania przekaźnikiem PK1 a co za tym idzie załączanie i wyłączanie magnetofonu zapisującego rozmowę telefoniczną.

 

 

Układ separujący oddziela galwanicznie linię telefoniczną od wejścia mikrofonowego magnetofonu przy użyciu transformatora telefonicznego TR1. Zasilacz dostarcza niezbędnych napięć do funkcjonowania całego urządzenia.

Działanie układu: Urządzenie jest włączone szeregowo pomiędzy przychodzącą linię telefoniczną a aparat telefoniczny. W stanie kiedy słuchawka aparatu telefonicznego jest odłożona w obwodzie liniowym prąd nie płynie. Podniesienie słuchawki aparatu telefonicznego powoduje przepływ prądu stałego w linii telefonicznej. Mostek prostowniczy zapewnia odpowiedni kierunek przepływu prądu zasilającego diodę w przypadku zmiany biegunowości linii telefonicznej. W szereg z liną telefoniczną podłączony jest rezystor R1o wartości około 150om , przepływający przezeń prąd powoduje spadek napięcia na nim, którym zasilana jest poprzez rezystor R2 1k dioda transoptora TO1 CNY 17-4. Powoduje to przewodzenie tranzystora ( umieszczonego w transoptorze ) oraz zaczyna się ładowanie kondensatora C3 o pojemności 220uF. Zadaniem jego jest powodowanie zwłoki przy przyciąganiu i zwalnianiu styków przekaźnika. Zwłoka jest konieczna podczas wybierania numerów telefonicznych w systemie impulsowy, zwłaszcza gdy jesteśmy użytkownikami starego aparatu lub abonentami starej mechanicznej centrali.. Po naładowaniu kondensatora na rezystorze R3 15k pojawia się napięcie które powoduje przewodzenie tranzystora T1 BD135. Tranzystor ten steruje praca przekaźnika PK1 typu RKE6 firmy Siemens który załącza magnetofon i przyłącza linię telefoniczną do obwodu separującego.

Równolegle z rezystorem R1 150om podłączony jest kondensator o wartości 1 uF, którego zadaniem jest zmniejszenie wartości spadku napięcia na rezystorze w przypadku przepływu prądu dzwonienia. W tym przypadku spadek napięcia ma tak niską wartość że nie powoduje zadziałania diody transoptora i wprowadzenia w stan przewodzenia tranzystora.

Po zadziałaniu przekaźnika podłączany jest obwód separujący. Transformator TR1 do linii telefonicznej podłączony jest równolegle poprzez kondensator 220nF, który stanowi zaporę dla prądu stałego. Powstające w linii podczas rozmowy prądy przenoszone są przez kondensator i transformator. Potencjometrem ustalamy poziom wyjściowy sygnału m.cz z układu separującego. Sygnał m.cz kierowany jest do wejścia mikrofonowego magnetofonu. Po odłożeniu słuchawki aparatu telefonicznego prąd w obwodzie liniowym przestaje płynąć co z kolei powoduje wyłączenie magnetofonu i odłączenie obwodu separującego.

Montaż układu:

Układ zaprojektowałem i zmontowałem na jednostronnej płytce drukowanej.

Szczegółowa mozaika ścieżek płytki drukowanej wraz z rozmieszczeniem elementów została przedstawiona na rysunku. Niewielka ilość elementów użytych przy konstruowaniu układu powoduje że projekt płytki jest nieskomplikowany i nie powinno być z wykonaniem żadnych problemów nawet dla początkujących elektroników hobbystów. Dodatkową zaletą jest niewielki koszt użytych elementów elektronicznych. Po zgromadzeniu wszystkich elementów i po wykonaniu płytki drukowanej możemy przystąpić do montażu naszego układu Zacznijmy więc od wlutowania elementów najbardziej odpornych na podwyższoną temperaturę takich jak listwy zaciskowe, zwory, rezystory oraz transformator. Następnym krokiem będzie wlutowanie kondensatorów i elementów półprzewodnikowych.

Generalnie półprzewodnikowe elementy lutujemy krótko dobrze nagrzana lutownicą nie za dużej mocy. Najlepiej użyć małej lutownicy kolbowej o mocy rzędu 15 – 40W. Specjalnie o tym przypominam gdyż przegrzewanie jest zmorą początkujących kolegów elektroników, którzy tak długo lutują że aż odchodzi ścieżka obwodu drukowanego. Jak widzimy na schemacie ideowym stabilizator w bloku zasilania montujemy w pozycji leżącej przykręcając radiator do płytki drukowanej. Dodatkowo możemy pod stabilizator podłożyć kawałek blachy aluminiowej wygiętej w kształcie litery L służącej jako radiator. Możemy również kosztem płytki drukowanej wytrawić radiator na płytce drukowanej w miejscu w którym ma być zamontowany stabilizator. Prąd pobierany przez układ jest niewielki i nie powoduje nadmiernego nagrzewania się stabilizatora tak więc zrezygnowałem w modelu z radiatora. W pozycji leżącej zamontowany jest również tranzystor sterujący pracą przekaźnika BD135.

Jedynym nie standardowym elementem układu jest transformator. Użyty w modelu transformator telefoniczny o oznaczeniu T499. Zaopatrzenie się w ten transformator jest prawie niemożliwe. Jako zamiennik możemy zastosować dowolny miniaturowy transformator głośnikowy. Ja proponuje zastosowanie transformatora ze starego aparatu telefonicznego np. typu Aster. Stosowano tam transformator o oznaczeniu TR – 140 CB którego głównym zadaniem było stworzenie w aparacie układu antylokalnego. Od razu rodzi się pytanie co oznacza układ antylokalny? Zadaniem tego układu niedopuszczenie do obwodu słuchawki prądu przemiennego wytworzonego we własnym mikrofonie, czyli teoretycznie nie powinniśmy słyszeć siebie w słuchawce aparatu telefonicznego. W przypadku zastosowania innego transformatora niż w modelu potrzebne będą odpowiednie zmiany konstrukcyjne w projekcie płytki drukowanej. Współczesne aparaty już nie mają indukcyjnych elementów zastąpiły je elementy półprzewodnikowe, praktycznie cały telefon to jeden układ scalony. Zmontowany układ najlepiej umieścić w jednej z wielu typów plastikowych obudów dostępnych na naszym rynku. W środku obok płytki z układem można umieścić transformator zasilający, który daje na uzwojeniu wtórnym napięcie AC około 12V i prąd do 300mA. Strona pierwotna transformatora musi być zaopatrzona w wyłącznik i gniazdo bezpiecznikowe z bezpiecznikiem.

Uruchamianie układu: po wmontowaniu wszystkich elementów w płytkę drukowana i podłączeniu zasilania, możemy przystąpić do uruchamiania układu. Z uruchomieniem nie powinniśmy mieć większych problemów. Potrzebna będzie nam linia telefoniczna. Cała regulacja opiera się na dobraniu odpowiedniej wartości rezystancji rezystora R1 w modelu dwa rezystory 470W połączone równolegle oraz ustawieniu odpowiedniego poziomu sygnału m.cz. potencjometrem POT1. Wartość rezystancji R1 zależy od odległości miedzy centrala a aparatem telefonicznym abonenta. Najlepiej dobrać rezystancje doświadczalnie posługując się potencjometrem i miernikiem. W miejsce R1 wlutowujemy potencjometr o wartości maksymalnej 500 W skręcając go na minimum, woltomierz przyłączamy równolegle do potencjometru. Następnie podnosimy słuchawkę aparatu, zwiększając wartość rezystancji potencjometrem obserwujemy wskazania miernika tak aby spadek napięcia wyniósł nie więcej niż 5V im niższy tym lepiej, oczywiście tak niski aby jeszcze zadziałała dioda transoptora. Wartość pojemności kondensatora C1 musimy dobrać eksperymentalnie. W modelu pojemność wynosi 1m F. W przypadku włączania się układu podczas przychodzącego zewu wywołania z centrali, należy pojemność C1 zwiększyć np. do 2,2m F. Po ustawieniu potencjometru wylutowujemy go i mierzymy omomierzem ustawiona rezystancje. Odczytując wynik dobieramy odpowiednie wartości rezystorów stałych które wlutujemy w miejsce potencjometru. Następnym krokiem będzie ustawienie odpowiedniego poziomu sygnału m.cz. Najprościej zrobić to na słuch wyjście m.cz połączyć z wejściem mikrofonowym magnetofonu, którego użyjemy do zapisywania lub z dowolnym wzmacniaczem m.cz. Potencjometr skręcić do minimum i po podniesieniu słuchawki aparatu powoli zmieniać wartość R potencjometru aż do uzyskania odpowiedniej jakości sygnału bez zniekształceń. Kolejnym krokiem przy uruchamianiu układu będzie odpowiednie podłączenie sterowania magnetofonem. Do tego układu powinniśmy użyć jak najprostszego magnetofonu który ma oczywiście możliwość zapisu. Podłączenie do magnetofonu możemy zrealizować na dwa sposoby. Pierwszy sposób to w obwód zasilania sieciowego włączamy przekaźnik PK1 który załącza napięcie sieciowe w czasie zapisu na cały magnetofon. Jest to sposób najmniej inwazyjny bo praktycznie nie dokonujemy żadnych zmian konstrukcyjnych.

Drugi sposób wymaga od nas trochę praktyki i podstawowej znajomości budowy magnetofonu ponieważ sterownie realizowane będzie poprzez włączanie i wyłączanie samego silnika magnetofonu. W tym celu przewody idące do silnika należy przeciąć i podłączyć je poprzez przekaźnik PK1. W obydwu sposobach przyciski startu i zapisu musi być ciągle załączony tak aby mógł się odbywać zapis rozmowy na magnetofon.

I tak przebrnęliśmy do końca czynności przy uruchamianiu układu. Mam nadzieje że opis czynności przy nie jest zbytnio skomplikowany i nie zniechęci młodych adeptów elektroniki.

 

C1 - 1 uF styrofleksowy

C2 – 0,22uF

C3 - 220uF

C4 - 1000uF/25V

C5 - 470uF/25V

R1 – 2x 470om

R2 – 1k

R3 – 15k

R4 – 3,9k

R5 – 2,2k

TO1 – CNY17-3

T1 – BD135

D1 – 1N4002

POT1 – 10k

PK1 – RKE6 SIEMENS

M1,M2 – mostek 1A

US1 - KA7812